Blog door Andries Mellema

Wanneer een kind gepest wordt dan kan dat verschillende dingen met zich meebrengen. Zo kan een slachtoffer in een isolement terechtkomen, eenzaam worden en zelfs een depressie ontwikkelen. Wanneer het pesten te lang doorgaat kan het zelfs leiden tot gedachten over zelfmoord, zoals je verderop in dit blog nog zult lezen.

Een gepest kind kan daarnaast diverse psychosomatische klachten ervaren als gevolg van het pesten. In een onderzoek van Minne Fekken uit 2005 bleek dat gepeste kinderen vaker last hadden van hoofdpijn, slaapproblemen, buikpijn en vermoeidheid. Ook hadden ze bijna 3 keer meer kans om te gaan bedplassen. Uit hetzelfde onderzoek bleek ook dat deze problemen niet noodzakelijkerwijs tijdens het pestgedrag voor hoeven te komen, ook daarna. Wat dan in sommige gevallen een grotere kans betekende om opnieuw gepest te worden.

Het erge aan gepest worden, is dat het niet alleen een negatief effect heeft in de periode dat het pesten plaatsvindt. Het slachtoffer heeft er ook op latere leeftijd vaak nog last van. Dat werd bewezen in een recent onderzoek van de Universiteit Tilburg uit 2021. 

In dit onderzoek werden 1100 Vlaamse en Nederlandse jongeren in de leeftijd tussen 18 en 26 ondervraagd over hun levenskwaliteit. Deze jongeren waren als kind allemaal het slachtoffer geweest van pestgedrag. Doel was om te achterhalen tot in hoeverre deze ervaring hun levenskwaliteit op latere leeftijd beïnvloedde. De resultaten toonden aan dat jongeren die als kind gepest waren geweest daar in veel gevallen nog last van hadden. Deze jongeren gaven aan dat ze een lager zelfvertrouwen hadden en een lagere kwaliteit van leven. En dat dus jaren nadat het pestgedrag plaatsvond, tot soms wel tientallen jaren later. Dit alles lijkt dus aan te tonen dat slachtoffers in sommige gevallen het pestgedrag een leven lang bij zich dragen. 

Dat zijn dan de cijfers. Die laten een ernstig beeld zien over wat er kan gebeuren als je gepest wordt. De koude cijfers maken echter niet altijd goed duidelijk wat de impact werkelijk kan zijn. Daarvoor moeten we gaan luisteren naar een aantal verhalen van echte slachtoffers. Een bijzonder aangrijpend verhaal is dat van Maryana Flameling, een meisje dat in haar jeugd genadeloos gepest werd en uiteindelijk op 14-jarige leeftijd een einde aan haar leven maakte. Haar verhaal was in februari 2022 te zien in de 2Doc-documentaire ‘Eindeloos gepest, het verhaal van Maryanne’. 

Maar ook wanneer er een minder dramatische afloop is kan het verhaal alsnog aangrijpend zijn. Zo lees je op het blog van de GGD het verhaal van Larisse, die op school gepest is en daar ook op latere leeftijd nog last van had. En latere leeftijd kan zoals eerder vermeldt ook tientallen jaren later zijn. In dit artikel van Plusonline lees je een aantal verhalen van mensen die tot in hun werkzame leven last hadden van het gepest worden uit hun jeugd.

Verhalen zoals dit geven wel aan hoe belangrijk het is om hiermee te leren omgaan. Dat is echter makkelijker gezegd dan gedaan. In het verhaal van Maryana werd duidelijk hoe machteloos haar familie en leraren stonden. De documentaire laat zien hoe lastig het kan zijn om pestgedrag te herkennen en vooral hoe lastig het is om er effectief tegen op te treden. 

Gezien de impact die het heeft is het belangrijk dat we hier aandacht voor blijven houden. Een impact die bij een op de twintig basisschoolkinderen speelt, zoals je in ons vorige blogartikel kon lezen. We zijn het aan die kinderen verplicht om daar ons best voor te doen.

Fekken, M. (2005). Bullying among elementary school children. Bink, Amsterdam. https://repository.tno.nl/islandora/object/uuid%3A83118b3f-b98d-427b-889d-79005fb8d97f

Pabian, S., Dehue, F., Völlink, T., & Vandebosch, H. (2021). Exploring the perceived negative and positive long‐term impact of adolescent bullying victimization: A cross‐national investigation. Aggressive Behavior, 48(2), 205–218. https://doi.org/10.1002/ab.22006

Eindeloos gepest. (2022, February 8). [Video]. 2Doc.nl. https://www.2doc.nl/documentaires/2022/02/eindeloos-gepest.html

Als je vroeger werd gepest. (2020, September 21). PlusOnline. https://www.plusonline.nl/mensen-meningen/als-je-vroeger-werd-gepest

Redactie. (2022, September 19). Blog | Ervaringsverhalen: Gepest. ggz.nl. https://ggz.nl/blog-ervaringsverhalen-gepest/