De invloed van corona op het welbevinden van leerlingen
Blog door Andries Mellema
De coronapandemie
De coronapandemie met de bijbehorende lockdowns hebben ingrijpende gevolgen gehad voor het onderwijs en voor de leerlingen. Zo blijkt uit onderzoek dat jongeren door alle maatregelen mentale gezondheidsproblemen ervaren, zoals eenzaamheid, somberheid en angst. Geen wonder, want door het ontbreken van contact met leeftijdsgenoten en anderen zijn jongeren in hun ontwikkeling geremd. Dit is een ernstig probleem, want de gevolgen hiervan kunnen nog jarenlang zichtbaar zijn.
Om de opgelopen achterstanden in te lopen heeft het ministerie van OCW de NPO-gelden toegekend aan scholen. Met deze gelden kunnen scholen investeren in het terugdringen van de achterstanden en het bevorderen van het leerklimaat. Om de besteding hiervan makkelijker te maken heeft het NPO een menukaart opgesteld, een document met een aantal bewezen oplossingen.
Studenten tijdens corona pandemie
Verminderd welbevinden door de coronamaatregelen
Een van de onderdelen van deze menukaart zijn interventies die gericht zijn om het welbevinden van leerlingen te bevorderen. Welbevinden is het vermogen van leerlingen om met een gelukkig en positief gevoel in het leven te (kunnen) staan. Het bevorderen hiervan wordt steeds belangrijker in het onderwijs en scholen kunnen hier ook een grote bijdrage aan leveren. Kinderen die lekker in hun vel zitten, presteren simpelweg beter op school.
Door alle coronamaatregelen ervaren jongeren dus mentale gezondheidsproblemen, waardoor hun welbevinden de afgelopen jaar verminderd is. Problemen die samenhangen met het welbevinden kunnen erg divers zijn. Het kan bijvoorbeeld zijn dat leerlingen zich niet goed kunnen concentreren omdat ze de gemiste sociale contacten willen inhalen. Ook de ‘self efficacy’ van de leerlingen kan een probleem zijn, waardoor ze weinig vertrouwen hebben in hun eigen kunnen. Ook pestgedrag kan voor individuele leerlingen een grote negatieve invloed hebben op hun welbevinden. Een kind dat bijvoorbeeld buitengesloten wordt, kan een depressie ontwikkelen en zelfs suïcidaal worden. Deze gevolgen kunnen ook jarenlang na het gepest worden nog doorwerken.
Dit gaat verder dan individuele gevallen. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de tien kinderen in het basisonderwijs gepest worden. Dat kan per school dus om tientallen kinderen gaan die het risico lopen op ernstige en langdurige gevolgen door pestgedrag.
Is welbevinden een probleem op jouw school?
Hoe moet je als leerkracht omgaan met buitensluiten? Het is goed om te beseffen dat de leerkracht hier iets tegen kan doen. Maak duidelijk hoe we wel en niet met elkaar omgaan in onze klas. Benadruk dat sommig gedrag niet goed is. Maak dat concreet: ‘In deze klas mag iedereen meedoen en komen we voor elkaar op.’ Je moet dus de zwijgende meerderheid van je klas activeren. Hierover kon je al lezen in een eerder blog.
Aspecten waar naar gekeken kan worden om het welbevinden te onderzoeken zijn onder meer:
- De aanwezigheid van leerlingen bij fysieke en/of online lessen;
- De algemene stemming van leerlingen;
- De motivatie voor school;
- Het contact van leerlingen met medeleerlingen en docenten;
- De mate waarin leerlingen in staat zijn om om te gaan met hun emoties;
- De mate waarin de leerlingen stress ervaren;
- De ervaren sociale veiligheid van leerlingen;
Meer informatie en een stappenplan voor het uitvoeren van de schoolanalyse vind je in de praktijkkaart Welbevinden van het Trimbos Instituut.
Interventies om het welbevinden te vergroten
Zodra het analyseteam vaststelt dat het welbevinden van leerlingen op jullie school voor verbetering vatbaar is kan het gerichte interventies voorstellen. Dit hoeven niet per sé grote, ingrijpende interventies te zijn. Als leerlingen tijdens de lockdown bijvoorbeeld sociale contacten hebben gemist, kan hen meer gelegenheid worden geboden om samen te spelen of bij te kletsen. Als leerlingen vermoeid zijn omdat vanwege de lockdown hun dag- en nachtritme verschoven zijn, dan kan er gekeken worden naar maatregelen om hun ritme te herstellen.
Ook het aanpakken van pestgedrag is een effectieve manier om het welbevinden op een school te vergroten. Hierboven heb je kunnen lezen dat op elke school mogelijk tientallen kinderen het risico lopen om langdurige en ernstige consequenties te ervaren omdat ze gepest worden. Het aanpakken van pestgedrag kan dus een bewezen manier zijn om voor tientallen kinderen een positief verschil te maken.
Meer mogelijke interventies om het welbevinden van leerlingen te vergroten vind je op de menukaart van het NPO.
Blog door
