Een subtiele vorm van pestgedrag.
Meidenvenijn
Blog door Anton Horeweg
‘Heb je het gehoord? Simone heeft met Mario staan tongen in de pauze!.’
Een dergelijke boodschap, bewust de wereld ingebracht om iemand te vernederen, voor gek te zetten of te beschadigen is meidenvenijn.
Meidenvenijn is een term die bedacht is door Anke Visser. Het is een vorm van relationele agressie. Deze vorm komt bij meisjes en bij jongens voor, maar vaker bij meisjes. Vandaar de naam. Relationele agressie is een vorm van pesten die heel moeilijk te herkennen is (het leidt immers meestal niet tot fysiek geweld en gebeurt veelal buiten het zicht van de leerkracht). Relationele agressie bestaat uit subtiele vormen van intermenselijk gedrag, waarvan het slachtoffer emotionele of psychische schade ondervindt. Denk hierbij aan acties waarbij relaties of vriendschappen worden beschadigd door uitsluiten, zwartmaken en negeren, roddelen, aardig doen tegen iedereen behalve …, maar ook door bedreigen en chanteren. De agressie lijkt soms heel gewoon gedrag en gebeurt vaak ook nog op een indirecte manier. De eigenlijke agressor (de queenbee) blijft daardoor vaak buiten schot.
‘Wapens’ van de queenbee.
| Een greep uit het arsenaal van de queenbee en haar gevolg:
Rollende ogen Zuchten Kuchen Giechelen Snelle blikken wisselen met medestanders Buitensluiten of negeren Wegrennen of verstoppen |
Onderling fluisteren
Net te lang aanstaren Briefjes doorgeven; appjes sturen Kliekjes vormen Niet in WhatsAppgroepje laten Geen likes geven op Instagram, Snapchat, TikTok |
Dit alles wordt aangestuurd door de queenbee. Zij is de leidster van het groepje pesters, dat verder bestaat uit hofdames (zij willen graag bij de koningin in het gevlei komen en zijn niets zonder de queen) en de wannabees (zij imiteren het gedrag van de queenbee en hopen ooit te mogen aansluiten).
Het grootste deel van je klas is meestal ‘toeschouwer.’ Zij kijken weg, want ze willen geen slachtoffer worden. Uiteraard is er in dit verhaal ook iemand die het slachtoffer is. Dat kan overigens ook een groepje kinderen zijn.
| Leerkracht groep 6: ‘Op het schoolplein zie je goed wie de queen bee is. Er loopt vaak een meisje met een hele sliert andere meiden erachter aan. Waar zij gaat, gaan de anderen. Als zij gaat zitten op een bankje, komen de andere meiden erbij. Als een echte zwerm bijen.’ |
Wat kun je doen: haal de angel eruit.
De leerkracht moet allereerst duidelijk stelling nemen. Hij moet zich uitspreken tegen pesten. Als hij dat niet duidelijk doet, geeft hij het signaal dat het oké is om te pesten of hij geeft aan dat hij niet weet wat hij eraan moet doen.
Als tweede moet de leerkracht de groep wegkijkers (de toeschouwers) duidelijk maken hoeveel macht een groep heeft. Leg uit dat zij het pesten goed vinden als ze niets doen. Leg uit dat het begrijpelijk is dat je bang bent slachtoffer te worden, maar dat kinderen die samen optreden het pesten echt kunnen stoppen. Dat betekent dus praten met je klas.
Doorpakken
Praat daarnaast met de Queenbee en leg uit dat dit nu gedrag moet stoppen. Nodig net als bij ander pestgedrag ouders uit van pester en gepeste. Vertel wat er gaat gebeuren (volg je pestprotocol als je dat hebt op school), licht de intern begeleider in en noteer wat er is gebeurd, wat er is besproken met klas en ouders en noteer de afspraken en eventuele vervolgstappen als het pesten niet stopt. Houd zeer frequent contact met de gepeste(n). Maak duidelijk dat zonder inlichtingen van de gepeste jij niet kunt weten of het pesten gestopt is. Meidenvenijn heeft de neiging terug te komen, denk dus niet dat alles na één keer ingrijpen ‘goed is. Blijf monitoren.
Literatuur:
PPSI-VO Congres ‘Koninginnen en krengen’, 2006.
Visser, A. (2022). Meidenvenijn in het basisonderwijs. Huizen: Pica.
Horeweg, A. (2021). Handboek Gedrag op school, deel 3. Huizen: Pica.
Blog door
