Home/Blog/Wat is cyberpesten?

Wat is cyberpesten?

Blog door Andries Mellema

Cyberpesten: geen oude wijn in nieuwe zakken

De wereld van nu wordt steeds meer online en dat geldt helaas ook voor pestgedrag. Wanneer kinderen gepest worden via digitale kanalen noemen we dit cyberpesten. Dankzij de eigenschappen van het internet kan cyberpesten nog meer schade toebrengen dan offline vormen van pestgedrag. Zo kan het langer doorgaan, gaat de dader vaak verder dan hij/zij anders zou doen en blijft vernederende content vaak lang online staan. Het is dus belangrijk dat je je realiseert dat cyberpesten meer is dan oude wijn in nieuwe zakken. Met dit blogartikel helpen we je op weg.

Cyberpesten gaat ver

Cyberpesten kan nog meer schade toebrengen dan ‘offline’ pestgedrag

Wat is cyberpesten ook alweer?

Cyberpesten is het opzettelijk schade toebrengen aan anderen via digitale apparaten en kanalen. Dit kan gebeuren via apps, websites, games en elke andere digitale toepassing waarbij kinderen en jongeren met elkaar in contact komen. Cyberpesten vindt plaats via op diverse manieren. 

  • Online buitensluiten, bijvoorbeeld door het verwijderen uit of niet toevoegen aan whatsappgroepen;
  • Beledigen door bijvoorbeeld negatieve opmerkingen onder posts van het slachtoffer te zetten
  • Iemand voor gek zetten, door vernederende content over hem of haar te publiceren. Wat ook wel gebeurt is dat de dader een nepaccount aanmaakt op naam van het slachtoffer en daarop vernederende content plaatst.
  • Het slachtoffer bedreigen of lastigvallen door hem of haar priveberichten te sturen
  • Sexting, door naaktfoto’s en andere sexueel georienteerde content van het slachtoffer openbaar te maken en te verspreiden

Wie zijn de slachtoffers?

Waar cyberpesten vroeger vooral gebeurde bij oudere kinderen op het voortgezet onderwijs is dat tegenwoordig al lang niet meer zo. Kinderen krijgen tegenwoordig steeds jonger hun eerste mobiele telefoon. Dat betekent dus ook dat ze op steeds jongere leeftijd slachtoffer van cyberpesten kunnen worden. 

Hoewel cyberpesten dus allang niet meer exclusief op het voortgezet onderwijs voorkomt, gebeurt het daar nog wel vaker dan op het primair onderwijs. Waar op het primair onderwijs 22% van de gepeste kinderen aangeven online gepest te worden is dit op het voortgezet onderwijs maar liefst 70%. De cijfers laten verder zien dat cyberpesten relatief vaker bij meisjes voorkomt dan bij jongens. 

Kind met smartphone

Kinderen krijgen tegenwoordig steeds jonger een smartphone

Cyberpesten gaat altijd door

Cyberpesten is meer dan oude wijn in nieuwe zakken. Dankzij de eigenschappen van het internet kent cyberpesten een aantal unieke eigenschappen die bij offline pesten minder aan de orde zijn. Dit maakt cyberpesten tot een gevaarlijke manier van pesten die makkelijk uit de hand kan lopen. Een van de grootste gevaren waar je bij cyberpesten mee te maken hebt, is dat het constant doorgaat. De ‘offline’ vormen van pestgedrag kunnen alleen gebeuren wanneer de dader in de buurt is van het slachtoffer. Bij digitaal pesten is dat anders, want via het internet heeft de dader 24/7 toegang tot het slachtoffer. Het slachtoffer heeft dus geen veilige plek om zich terug te trekken. Hij/zij kan niet de voordeur achter zich dichttrekken en daarmee de dader voor even kwijtraken.

Een ander uniek risico van cyberpesten is dat zodra iets online staat, het er vaak voor eeuwig op staat. Na het delen kan een bericht makkelijk en snel gedeeld en verspreid worden, waardoor het onmogelijk is om het materiaal van het internet te halen. Deze schade wordt nog verergerd door het enorme bereik dat de dader via internet heeft. In de echte wereld is alleen de directe omgeving getuige van het pestgedrag, maar via internet kan in potentie de hele wereld meekijken. Het slachtoffer komt er dan nooit meer vanaf en wordt nog verder vernederd dan via ‘offline’ pestgedrag.

Dader gaat sneller door

Doordat het op afstand plaatsvindt is er voor de dader geen mogelijkheid om de emotionele reactie van het slachtoffer te zien. Het zien van de emotionele pijn die hij/zij veroorzaakt kan namelijk nog een enigszins remmende werking hebben op de dader. Achter een scherm is die mogelijkheid er niet en dus verdwijnt ook die remmende invloed. Het gevolg is dat de dader vaak verder gaat dan hij/zij in de echte wereld zou doen.

Dit kan nog verder verergerd worden door de anonimiteit die het internet kan bieden. De dader opereert niet altijd anoniem, maar het internet biedt hem of haar wel de kans daartoe. Hij/zij kan zich verbergen onder nepaccounts en valse namen. Daardoor wordt het voor de buitenwereld heel lastig om te zien wat er gebeurt en wie er verantwoordelijk is. Wel heeft het slachtoffer vaak een idee wie erachter zit. Dat komt doordat cyberpesten vaak niet op zichzelf voorkomt. Iemand die digitaal gepest wordt, wordt regelmatig ook offline gepest. 

Bij cyberpesten gaat de dader vaak verder dan hij/zij in het echte leven zou doen.

Wat kun je als leraar doen?

Gelukkig zijn er een aantal dingen die leraren kunnen doen. En dat hoeven geen compleet andere dingen te zijn als bij regulier pestgedrag. Als eerste is het belangrijk dat je je leerlingen leert hoe ze in de klas met elkaar om dienen te gaan. Leg er daarbij de nadruk op dat die omgangsregels ook online gelden en leg uit waar de grenzen liggen. Zodra die grenzen overschreden worden is het ook belangrijk dat je snel ingrijpt. Bespreek wat er gebeurt, dat dit niet volgens afspraak is en leg uit wat je wel wilt zien.

Zorg er daarnaast voor dat je bereikbaar bent voor je leerlingen. Zo kun je zelf een account aanmaken op de kanalen die je leerlingen gebruiken. Daarmee ben je benaderbaar en kunnen ze je bereiken als het nodig is. Belangrijk hiervoor is dat je bijblijft over de online wereld waar je kinderen zich in bevinden. Zo kun je begrijpen waar ze het over hebben en waar ze mee te maken hebben.

Blog door

Andries Mellema